Projecten - Badhuis Gouda

adres: Lange Groenedaal 79, Gouda, Nederland 🇳🇱

ir Frank Goppel Architekten bv is in beginsel door het grAp benaderd om een mogelijke herbestemming van het Badhuis te onderzoeken. Echter in een veel later stadium heeft een ondernemer het initiatief genomen te onderzoeken of een badhuis ofwel Hamam, zoals het pand in beginsel opgezet is, te realiseren. Ten behoeve van de restauratie van het pand en de nieuwe invulling ervan waren er hiervoor de nodige tekeningen nodig.

Het betreft hier de opname van de bestaande situatie. De basis van de tekeningen is aangeleverd door het grAp, echter zijn er diverse nog niet bestaande tekeningen waaronder de gevels en diverse doorsneden aangevuld ten behoeve van de restauratie en het nieuwe gebruik ervan.

Ontstaan Badhuis

Schoolzwemmen bestond begin twintigste eeuw nog niet behoudens een enkel uitstapje naar het buitenbad in de Blekerssingel. Douches en baden behoorden in het begin van de twintigste eeuw nog niet tot de standaard uitrusting van een woning en met name de oude woningen in de historische binnenstad moesten deugdelijk sanitair ontberen. Het Badhuis is in 1922 gebouwd als badgelegenheid voor scholen en als voorziening als volksbad ten behoeve van huishoudens zonder beschikking over bad- en douchegelegenheid.

Douches waren in die tijd een onbekend fenomeen. Baden deed men in een teil of in het Gemeente Badhuis. Daar ging het er vrolijk aan toe. Het badhuis was een echte ontmoetingsplaats waar de laatste nieuwtjes werden uitgewisseld. De kersverse verworvenheden van de arbeidersemancipatie rond de vorige eeuwwisseling leidde tot de Woningwet en de Schoolwet(ten) en maakte rijksgelden vrij voor gebouwde voorzieningen. De nieuwe aandacht voor gezondheid beïnvloedt de architectuur In eerste instantie is de woningbouw in de trant van de Amsterdamse school daar een goed voorbeeld van. In Gouda zijn er weliswaar geen spraakmakende sociale woningbouw in die trant, maar wel een paar scholen, waaronder de zeer waardevolle Kadeschool in de Kadebuurt.

In tweede instantie leidde het streven naar lucht en licht in de woning- en scholenbouw tot de alom bekende hoogstandjes in het nieuwe bouwen in de grote steden en eveneens zeldzaam in Gouda. Het badhuis kan men rekenen tot de eerste groep. Veel aandacht voor gezondheid, maar licht en lucht zijn ver te zoeken. Misschien prevaleerde de privacy (of wel preutsheid) van die tijd.

Kern van het nieuwe gebouw is het volksbad aan de voorzijde en het schoolbad aan de achterzijde. Vooral dit laatste is een monumentale ruimte geworden met een ovale plattegrond met zeskantig tentdak met daarop een kloeke lantaarn zoals Palladio ooit ontworpen zou kunnen hebben voor een kleine Venitiaanse kapel en Christopher Wren daadwerkelijk ook getekend heeft voor zijn classicistische villa in Chiswick, Londen.

Werk verricht in loondienst van ir Frank Goppel Architekten BV.